රාහුල හාමුදුරැවන්ගේ මන්තර ගල

For Read

මොණරවිල වීර කැප්පෙටිපොල නිළමේතුමා

වීරයෝ අමරණීයයි. ඒ ඔවුන් මිය නොයන නිසා නොවේ. මිය ගියත් මරණයෙන් පසුව ඉතිහාසයේ රන් අකුරින් ලියෑවෙන නිසාය. සමරු ඵලකවල සටහන් වන නිසාය. ශ්‍රී ලාංකීය ඉතිහාසය රණවිරුවන්ගේ, දේශ මාමකයින්ගෙන් පිරී තිබේ. ඒ අතර අද්විතීය නාමයකි මොණරවිල කැප්පෙටිපොල දිසාව. මේ අභීත රණවිරුවා දේශය වෙනුවෙන් දිවි පුදා නොවැම්බර් 26 දිනට අවුරුදු 192 කි.

සංරක්ෂණය වන කැප්පෙටිපොල වළව්ව

"කැප්පෙටිපොළ මහා දිසාවගේ ජන්ම භූමිය මාතලේ දිසාවේ උතුරු මාතලේ උඩුගොඩ උඩසිය පත්තුවේ මොණරවිල ග‍්‍රාමයය. කැප්පෙටිපොළ දිසාවගේ පියා රාජාධිරාජසිංහ රජු සමයේ දියවඩන නිලමේ ධුරය දැරූ ගොලහැල නිලමේ හෙවත් කැප්පෙටිපොළ නිලමේය. ගොලහැල නිලමේ මොණරවිල කුමාරිහාමි සමග විවාහ වී මේ දෙපළට දියණියක් හා පුතුන් දෙදෙනෙක් වූහ. දියණිය ඇහැලේපොළ කුමාරිහාමි ය. වැඩිමහල් පුත් මොණරවිල කැප්පෙටිපොළ ය. මොණරවිල නාමය කැප්පෙටිපොළ දිසාවගේ මව් පරපුරේ නාමයයි."

1818 ජාතික විමුක්ති අරගලයේ වීර සෙන්පතියා වූ මොණරවිල කැප්පෙටිපොළ මහ දිසාව දැයෙන් සමුගෙන ලබන නොවැම්බර් මස 26 වැනි දිනට වසර 195ක් පිරේ. 1817-1818 ඌව වෙල්ලස්ස කැරැල්ල සහ කැප්පෙටිපොළ මහ දිසාවගේ හිස ගසා දැමූ මොහොත පිළිබඳ පුවත ලෝක ඉතිහාසයේ රන් අකුරින් ලියැවී ඇත.

මොණරවිල කැප්පෙටිපොළ මහ දිසාව සිය අවසාන කාලයේ දී ජීවත්වූ දැනට මාතලේ හුලංගමුවේ පිහිටි ‘‘කැප්පෙටිපොළ මහා වලව්ව’’ පෞරාණිකත්වය සුරැකෙන අයුරින් සංරක්ෂණය කිරීමට රජයේ අවධානය යොමුවී තිබේ.

ඓතිහාසික සිද්ධි රැසක ක්ෂේම භූමියක් වූ මාතලේ පුරවරයේ සෞන්දර්යාත්මක පරිසරයකින් යුතු හුලංගමුව ගම්මානයේ පිහිටි මේ මහ වලව්ව මොණරවිල කැප්පෙටිපොළ දිසාව මාතලේ දිසාව භාරව රාජකාරි කරද්දි ඉදිකරන ලද්දකි.

හුලංගමුව ගමේ පර්චස් 120ක පමණ භූමිභාගයක ඉදිකර තිබෙන මෙම වලව්ව කාමර 16කින් යුක්තය. හෙළ ගෘහ නිර්මාණ කලාවේ අනගි නිපැයුම් මෙහි දක්නට තිබේ. 18 වැනි ශත වර්ෂයේ උඩරට ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයේ සම්ප‍්‍රදාය මෙහි පිළිඹිබු කරයි.

මෙම ගොඩනැගිල්ල උසින් අඩි 30ක් පමණ වන අතර දිගින් හා පළලින් අඩි 40 සහ 25 බැගින් වේ. බිත්තියක ඝණකම අගල් 16ක් පමණ වෙයි. සිමෙන්ති භාවිතයක් නොකර මැටි බදාම විශේෂයක් මගින් බිත්ති බැඳ තිබේ. වටිනා දැව යොදා වහලය සහ දොර ජනෙල් සාදා තිබේ. සුවිශේෂ ගෘහ නිර්මාණ රටාවකින් නිර්මාණය කර තිබෙන මේ වලව්ව දෙමහල් ගොඩනැගිල්ලකි.

වලව්වේ උඩුමහල සඳලූතල දෙකකින් සමන්විතය. උඩුමහලේ බිම දැවවලින් සාදා ඇත. එක සඳලූතලයක ආරක්ෂිත වැට නිර්මාණය කර ඇත්තේ වටිනා දැවවලිනි. ප‍්‍රධාන ගොඩනැගිල්ල දෙපසින් හා පිටු පසින් ඉහළ මහලයට පිවිසීමට පියගැට පෙළ දෙකකි. ඒවා ඉතාමත් සිත් ගාන්නා සුළුය. 

සංරක්ෂණය වන කැප්පෙටිපොල වළව්ව

2013 අගෝස්තු මස 24 00:15:27 | ලංකාදීප කර්තෘ මණ්ඩලය

කැප්පෙටිපොළ මහ වලව්ව

"කැප්පෙටිපොළ මහා දිසාවගේ ජන්ම භූමිය මාතලේ දිසාවේ උතුරු මාතලේ උඩුගොඩ උඩසිය පත්තුවේ මොණරවිල ග‍්‍රාමයය. කැප්පෙටිපොළ දිසාවගේ පියා රාජාධිරාජසිංහ රජු සමයේ දියවඩන නිලමේ ධුරය දැරූ ගොලහැල නිලමේ හෙවත් කැප්පෙටිපොළ නිලමේය. ගොලහැල නිලමේ මොණරවිල කුමාරිහාමි සමග විවාහ වී මේ දෙපළට දියණියක් හා පුතුන් දෙදෙනෙක් වූහ. දියණිය ඇහැලේපොළ කුමාරිහාමි ය. වැඩිමහල් පුත් මොණරවිල කැප්පෙටිපොළ ය. මොණරවිල නාමය කැප්පෙටිපොළ දිසාවගේ මව් පරපුරේ නාමයයි. "

1818 ජාතික විමුක්ති අරගලයේ වීර සෙන්පතියා වූ මොණරවිල කැප්පෙටිපොළ මහ දිසාව දැයෙන් සමුගෙන ලබන නොවැම්බර් මස 26 වැනි දිනට වසර 195ක් පිරේ. 1817-1818 ඌව වෙල්ලස්ස කැරැල්ල සහ කැප්පෙටිපොළ මහ දිසාවගේ හිස ගසා දැමූ මොහොත පිළිබඳ පුවත ලෝක ඉතිහාසයේ රන් අකුරින් ලියැවී ඇත.

මොණරවිල කැප්පෙටිපොළ මහ දිසාව සිය අවසාන කාලයේ දී ජීවත්වූ දැනට මාතලේ හුලංගමුවේ පිහිටි ‘‘කැප්පෙටිපොළ මහා වලව්ව’’ පෞරාණිකත්වය සුරැුකෙන අයුරින් සංරක්ෂණය කිරීමට රජයේ අවධානය යොමුවී තිබේ.

ඓතිහාසික සිද්ධි රැසක ක්ෂේම භූමියක් වූ මාතලේ පුරවරයේ සෞන්දර්යාත්මක පරිසරයකින් යුතු හුලංගමුව ගම්මානයේ පිහිටි මේ මහ වලව්ව මොණරවිල වීර කැප්පෙටිපොළ මහ දිසාව මාතලේ දිසාව භාරව රාජකාරි කරද්දි ඉදිකරන ලද්දකි.

හුලංගමුව ගමේ පර්චස් 120ක පමණ භූමිභාගයක ඉදිකර තිබෙන මෙම වලව්ව කාමර 16කින් යුක්තය. හෙළ ගෘහ නිර්මාණ කලාවේ අනගි නිපැයුම් මෙහි දක්නට තිබේ. 18 වැනි ශත වර්ෂයේ උඩරට ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයේ සම්ප‍්‍රදාය මෙහි පිළිඹිබු කරයි.

මෙම ගොඩනැගිල්ල උසින් අඩි 30ක් පමණ වන අතර දිගින් හා පළලින් අඩි 40 සහ 25 බැගින් වේ. බිත්තියක ඝණකම අගල් 16ක් පමණ වෙයි. සිමෙන්ති භාවිතයක් නොකර මැටි බදාම විශේෂයක් මගින් බිත්ති බැඳ තිබේ. වටිනා දැව යොදා වහලය සහ දොර ජනෙල් සාදා තිබේ. සුවිශේෂ ගෘහ නිර්මාණ රටාවකින් නිර්මාණය කර තිබෙන මේ වලව්ව දෙමහල් ගොඩනැගිල්ලකි.

වලව්වේ උඩුමහල සඳලූතල දෙකකින් සමන්විතය. උඩුමහලේ බිම දැවවලින් සාදා ඇත. එක සඳලූතලයක ආරක්ෂිත වැට නිර්මාණය කර ඇත්තේ වටිනා දැවවලිනි. ප‍්‍රධාන ගොඩනැගිල්ල දෙපසින් හා පිටු පසින් ඉහළ මහලයට පිවිසීමට පියගැට පෙළ දෙකකි. ඒවා ඉතාමත් සිත් ගාන්නා සුළුය.

මෙම ගොඩනැගිල්ලේ පිවිසුම අශ්වලාඩමක හැඩයෙන් සාදා නිමකළ ප‍්‍රධාන දොරටු දෙකකි. බරාදයෙන් විසිත්ත කාමරයට පිවිසීම සඳහා දැවයෙන් නිම කළ දෙපියන් දොරටු දෙකකි. විසිත්ත කාමරය දිගින් අඩි 40ක් සහ පළලින් අඩි 15ක් පමණය. මෙහි හරි මැදින් බිත්ති ආරුක්කුවක් නිර්මාණය කර තිබේ. ඒ අසල කෑම කාමරයක් වෙයි. දොරටු දෙකකින් කෑම කාමරයට ඇතුළු විය හැකිය. මේ කෑම කාමරේ දිග පළල විසිත්ත කාමරේ දිග පළලට සමානය.

කැප්පෙටිපොළ දිසාව මෙම කෑම කාමරේ දී අලි ඇතුන්ට ද ආහාර දී තිබේ. පළමු අදියරේ ගොඩනැගිල්ලේ දර්ශනීය වහල සහ මැද මිදුල නිසා කැප්පෙටිපොළ මහ වලව්වේ පුරාවිද්‍යාත්මක වටිනාකමක් පිළිබිඹු කරයි.

මේ ඓතිහාසික වලව්වේ මොණරවිල කැප්පෙටිපොළ මහ දිසාවගේ පරපුරේ 6 වැනි පරම්පරාව අදත් ජීවත් වෙයි. 6 වැනි පරපුරේ මිණිබිරියන් තිදෙනෙකි. සුජාතා වජිරා කුමාරි කැප්පෙටිපොළ මහත්මිය 1989 දී මියගොස් ය. මන්ත‍්‍රිනී මැණික් කුමාරි කැප්පෙටිපොළ (69) සහ ධනරංජනී රවීන්ද්‍ර කුමාරි කැප්පෙටිපොළ (68) යන අක්කා නගෝ දෙදෙනා ජීවතුන් අතර සිටිති.

ධනරංජනී රවීන්ද්‍ර කුමාරි කැප්පෙටිපොළ මහත්මිය සිය සැමියා වන වින්ඞ්සර් හුලංගමුව මහතා සමග මේ මහ වලව්වේ අද ජීවත්වෙති. මේ පරපුරෙන් බිහිවුණු ඥාතීහු දිවයිනේ බොහෝ ප‍්‍රදේශවල සහ විදේශගතව සිටිති. 

ඌව වෙල්ලස්ස නිදහස් සටනට නායකත්වය දුන් මොණරවිල කැප්පෙටිපොළ මහදිසාව අනුරාධපුර පිහිටි බි‍්‍රතාන්‍යයන්ගේ යුද කඳවුරේ සිටි ලෙප්ටිනන්ට් විලියම් ඕනිල්ට ඔත්තුවක් ලැබී කහල්ල ගම් පියසේ දී 1818 ඔක්තෝබර් මස 23 වැනිදා බි‍්‍රතාන්‍ය පාලකයන්ගේ අත්අඩංගුවට පත්විය. නොවැම්බර් මස 26 වැනිදා කැප්පෙටිපොල මහ දිසාව සහ මඩුගල්ලේ නිළමේ බෝගම්බර වැව අසල දී හිස ගසා මරා දැමීමට නියම විය. 

කැප්පෙටිපොළ දිසාව නිරතුරුව තම ඉණෙහි සඟවගෙන යන පුස්කොළ පොතක ලියන ලද කුඩා ධම්මපද ගාථාවක් භාවිත කළ බව ඉතිහාසයේ සඳහන් වෙයි. නොවැම්බර් මස 26 වැනිදා උදෑසන කැප්පෙටිපොළ දිසාව දළදා වහන්සේ වැඳපුදා සිය තුප්පොට්ටිය දළදා සමිඳුන්ට පූජා කළේය. කැප්පෙටිපොළ මහ දිසාව ධම්ම පදය අතට ගෙන එහි පේලි කීපයක් කියවා කඩුව අමෝරා ගෙන සිටි වධකයා දෙස බලා ‘‘බොල එක කඩු පහරින් මගේ ගෙළ සිඳ දමව’’ කියා ඉතිපිසෝ භගවා අරහං යන බුදුන් වැඳීමේ ගාථාව කියවූ බවත්, අරහං පදය ඔහුගේ මුවින් නිකුත්වත්ම කැප්පෙටිපොළ මහ දිසාවගේ හිස වධකයාගේ කඩු පහරින් වෙන් වූ බවත් ඉතිහාසයේ සඳහන් වෙයි.

කැප්පෙටිපොළ දිසාවගේ හිස එංගලන්තයට ගෙන ගොස් විශේෂ වෛද්‍ය පරීක්ෂණයකට භාජනය කොට හිස් කබල එඩින්බරෝ කෞතුකාගාරයේ තැන්පත් කොට තිබී 1954 නොවැම්බර් 26 වැනිදා යළි ලංකාවට ගෙනවිත් මහනුවර මහමළුවේ ශ්‍රී දළදා වහන්සේ අභියස තැන්පත් කර එහි ස්මාරකයක් ඉදිකර තිබේ.

කැප්පෙටිපොළ මහා දිසාවගේ ජන්ම භූමිය මාතලේ දිසාවේ උතුරු මාතලේ උඩුගොඩ උඩසිය පත්තුවේ මොණරවිල ග‍්‍රාමයය. කැප්පෙටිපොළ දිසාවගේ පියා රාජාධිරාජසිංහ රජු සමයේ දියවඩන නිලමේ ධුරය දැරූ ගොලහැල නිලමේ හෙවත් කැප්පෙටිපොළ නිලමේය. ගොලහැල නිලමේ මොණරවිල කුමාරිහාමි සමග විවාහ වී මේ දෙපළට දියණියක් හා පුතුන් දෙදෙනෙක් වූහ. දියණිය ඇහැලේපොළ කුමාරිහාමි ය. වැඩිමහල් පුත් මොණරවිල කැප්පෙටිපොළ ය. මොණරවිල නාමය කැප්පෙටිපොළ දිසාවගේ මව් පරපුරේ නාමයයි.

කැප්පෙටිපොළ පරපුරේ ඉතිහාසය පිළිබඳ මහාචාර්ය තෙන්නකෝන් විමලානන්ද මහතාගේ උඩරට මහ කැරැල්ල පළමු කාණ්ඩය ග‍්‍රන්ථයෙහි සඳහන් වන අන්දමට මොණරවිල වලව්ව ඉංග‍්‍රීසීන් රාජසන්තක කර තිබේ. පසුව ඉංග‍්‍රීසින්ගේ උදහසට ලක් වී කැප්පෙටිපොළ මහ දිසාවගේ දේපල විනාශ කර දමා තිබේ. මොණරවිල ග‍්‍රාමයේ ඒ මහා වලව්වේ ගල් කණු කීපයක් පමණක් අදත් දක්නට තිබේ.

Ashan Shamika Bandaranayake

සීතාවක රජ මාලිගය හමුවේ

වර්ෂ 1819 ජුනි මාසයේ දී මහනුවර දක්වා වැටුණු මාර්ගයේ අවිස්සාවේල්ල අසලින්  ගමන් කරන විට, ස්වදේශිකයන් , වනයෙන් වැසුණු  පැරණි කොටුවක් වෙත මා කැඳවාගෙන යන ලදිමි. කුඩා ගැඹුරු දිය පාරක් ගඟට එක් වීමෙන්  සැදුණු උස්  තුඩුවක මෙය පිහිටියේය. මම ඔරුවකින්  ගඟ තරණය කර ගල්පඩි පෙළක් නැග එයට පිවිසුණෙමි. එකක් ඇතු‍ලේ  එකක් පිහිටි  පවුරු තුනකින්  යුත් එය මුළුමනින්ම පාහේ හරි හතරැස් විය.
පිට පවුර අඩි 8-10 තෙක් උස්ය. මේ පවුරේ  සිට ඊළඟ පවුරට දුර අඩි 24-30 පමණ වේ. මෙහි කොනක ගැඹුරු ළිඳකි.
ඉංගිරිසින් මෙරට යටත් කරගත් නොබෝ කලකින් සීතාවක කොටුවට ගොස් ලැබූ අත්දැකීම් මෙසේ  සටහන් කර ඇත්තේ ඉංගිරිසි නිලධාරියකු වූ ජෝන් ඩේව් ලංකාව ගැන ලියූ කෘතියෙහිය. (ඩේව් දුටු ලංකාව 309 පිට)
ශ්‍රී ලංකාවේ රාජධානි අතර නොමැකෙන මතක සටහන් රැසක් තැබූ සීතාවක  රාජධානියේ ප්‍රධාන ස්මාරකය සීතාවක කොටුවයි.  මෙය පිහිටා ඇත්තේ අවිස්සාවේල්‍ලේ සිට කි.මී. 2 ක් දුරින් තල්දූවෙන් හැරී යන පනාවල පාරෙහි  බණ්ඩාරවත්ත ප්‍රදේශයේය. බටහිරින් හා නැගෙනහිරින්  සීතාවක නදියටද නිරිත දිගින් ගැට නැති ඔයටද මායිම් වූ මෙහි උතුරින් කුඩා  කඳුගැටයකි. ඊසාන දෙසින්  තැඹිලියාන කන්දයි. ජල දුර්ග හා ගිරිදුර්ග වලින් සුරක්ෂිත වූ  උස් බිම් කඩක පිහිටි මෙම කොටුව ප්‍රසිද්ධව තිබුණේ ඕලන්ද බලකොටුවක් ලෙසිනි. මෙම භූමියේ රජ මාලිගය පිහිටා තිබූ බවට ජනප්‍රවාද පැවතියද එය පුරා විද්‍යාත්මකව තහවුරු වී නොතිබුණි.
පසුගියදා පුරා විද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ සබරගමුව කාර්යාලය මගින් මෙහි කැණීම්  කටයුතු ආරම්භ කරන ලදී. එහිදී සීතාවක රජ මාලිගය මෙම භූමියේ පිහිටි බවට නිශ්චිත සාධක හමුවිය.
ඒ සමගම සීතාවක රාජධානියේ බලය තහවුරු කරගෙන සිටි මායාදුන්නේ සහ පළමුවැනි රාජසිංහ යන රජවරු යළිත් කරළියට පිවිස සිටිති. ක්‍රි.ව. 1521 දී කෝට්ටේ විජයබා කොල්ලයෙන් පසුව සිංහල රාජධානිය කොටස් තුනකට කැඩී ගියේය. ඒ කෝට්ටේ, සීතාවක හා රයිගම වශයෙනි. විජයබාහු රජුගේ බාල පුතා වූ මායාදුන්නේ කුමරුට හිමි වූයේ සීතාවකයි. වැඩිමහල් පුතා වූ බුවනෙකබාහුට කෝට්ටේද රයිගම් බණ්ඩාර කුමරුට රයිගමද හිමිවිය.
කෝට්ටේ රාජධානියක් ගොඩනංවා එහි මාලිගා පවුරු පදනම් ආදියත් ඉදිකළ බව සීතාවක  හටන නම් ප්‍රශස්ති කාව්‍යයේ සඳහන්ය. මේ එහි එක් කවකි.

සපිරි නිති රජ සිටින එමන්දිර
සුපිරි ලෙස කළ මඟුල් මඩුව පුර
සපිරි පුරා සොද සක්මං වඩු තුර
ළපිරි ලෙසට කළ සළු මණ්ඩප පෙර

මායාදුන්නේ  රජුගේ පුතා වූ ටිකිරි බණ්ඩාර කුමරු  රණශූරයෙක් විය. මායාදුන්නේ රජුට වයස අවුරුදු 80 ක් වූ විට රාජසිංහ නමින් රජ බවට පත් වූයේ ටිකිරි කුමරුය. ඔහු පෘතුගීසීන්ට එරෙහිව යුද්ධ රාශියක් කළ පාලකයෙක් බව ඉතිහාසයේ සඳහන් වේ. 1592 දී පළමු වැනි රාජසිංහ රජුගේ  හදිසි මරණයත් සමග සීතාවකට ලැබුවේ අඳුරු කලදසාවකි. 1594 දී පෘතුගීසීන් සීතාවක යටත් කර ගත්හ.
මායාදුන්නේ රජුගේ සීතාවක මාලිගා සංකීර්ණය ඉදිකිරීමේ කටයුතු ඉටු කරගෙන ඇත්තේ ආර්ය නම් ඇමැතිවරයා ලවා බව සීතාවක හටනේ දැක්වේ. රාජ සභා ශාලාව, සක්මන්  මණ්ඩපය, සළු මණ්ඩපය, උල්පැන්ගෙය, ආයුධ මණ්ඩපය , බිසෝ මාලිගා, ගබඩා ගෙවල්, මුළුතැන් ගෙවල්, ඇත්හල්, අස්හල් ආදියෙන් මාලිගා භූමිය සමන්විත වූ බව සීතාවක හටනේ දැක්වේ. සැවුල් සංදේශයද මෙම මාලිගය පිළිබඳ තොරතුරු දක්වන මූලාශ්‍රයකි. එයට අනුව බිමට ඔප දමන ලද ගල් පුවරු ඇල්ලූ විසිතුරු කැටයම් කණු මත වහලය තනා රන්කොත්  පළඳවා බිත්ති සිතුවමින් අලංකාර කර තිබි ඇත. සැවුල් සංදේශ කතුවරයා පවසන්නේ මාලිගා සංකීර්ණය දෙව්පුරයක් මෙන් අලංකාර වූ බවයි.
පෘතුගීසීන් පලවා හැරි ලන්දේසීහු 1658 දී මෙරට මුහුදු බඩ පළාත් යටත් කර ගැනීමත් සමග උඩරට රාජධානියට එරෙහිව  සටන් කිරීමට බලකොටු කිහිපයක් ඉදිකළහ.  සීතාවක කොටුවද ඒ අතරින් එකකි. ක්‍රි.ව. 1675 දී රජ මාලිගා භූමියේම  සීතාවක  කොටුව ඉදිකර තිබේ. එය සිවුපසින් මුර අට්ටාල (බැස්ටියන්) හතරකින්  යුත් අඩි 200  ක් දිගින්ද අඩි 180 ක් පළලින්ද යුත් කොටුවක් විය. කොටු මැද තිබුණේ ආහාර පාන, ඖෂධ, අවි ආයුධ, වෙඩි බෙහෙත් සහිත ගබඩාවකි. මෙම කොටුව තැනීමට මාලිගාවේ තිබූ කළුගල් පුවරු, කබොක් ගල් ආදිය යොදාගෙන ඇති බව පුරාවිද්‍යා කැණීමේ දී 
හෙළිදරව් විය.
දීර්ඝ කාලයක් පස්වලට යටවී  ඒ මත ‍පොල් ගස් ඇතුළු ගස් වැල් වැවී, පැවති මාලිගා භූමියේ කැණීම් ආරම්භ කළේ 2012 අගෝස්තු මාසයේ දීය. එම වර්ෂයේ දෙසැම්බර් මාසයේ කැණීම්වල මුල් අදියර නිමාවට පත් විය. එහි දෙවන අදියර 2013 අප්‍රේල්වල ඇරඹිණි. 
ඒ පිළිබඳ අදහස්  පළ කරන පුරාවිද්‍යා සහකාර අධ්‍යක්ෂ (සබරගමුව) තිස්ස මදුරප්පෙරුම මහතා, 
සීතාවක රාජධානිය පිළිබඳ ඉතිහාසයේ සැඟවී තිබෙන කරුණු අනාවරණය  කර ගැනීමයි, කැණීම්වල අරමුණ වුණේ. මෙම භූමියේ  ඕලන්ද බලකොටුවේ  ශේෂ පැහැදිලිව දක්නට ලැබුණා. බලකොටුව මැද පිහිටි ගොඩැල්‍ලේ පස් ඉවත්  කළ විට කබොක් ගල්වලින්  කළ ප්‍රාකාරයක ශේෂ හමුවුණා. එහි හරස් කැණීමක් කර බලන විට කබොක්  ගල් බැමි හමුවුණා. එහි තවදුරටත් යටට කැණීම් කරන විට කළුගල් පදනමක් හමු වුණා. ගල් පඩි  තුනක් පමණ කොටසක් සහ කළු ගලින්  කළ ඇතිරුවක් දැක ගැනීමට ලැබුණා. 
මෙම කැණීම්  පිළිබඳව තවදුරටත් අපට කරුණු පැහැදිලි කළ  ප්‍රාදේශීය කැණීම් නිලධාරි  ජානකී බියන්විල,
අඩි 5 ක් පමණ උසට තිබූ පස් ගොඩැල්ල  කැණීමේදී ඕලන්ද බලකොටු ප්‍රාකාරයේ සාධක හමු වුණා. ඕලන්ද ප්‍රාකාරය ඉදිකර තිබෙන්නේ  කබොක් ගල්වලින් දෙපැත්ත බැඳ මැදට සක්කගල් හා කබොක් ගල් පිරවීමෙන්. මෙයට යොදාගෙන  තිබුණේ  රජ මාලිගයේ අවශේෂයි. එයට යටින් මතු වූයේ කළුගලින්  කළ ඉදිකිරීමක්. එය ඕලන්ද ඉදි කිරීම්වලදී වෙනස් වී නැති බව පෙනුණා. ඒ රජ මාලිගයේ ප්‍රවේශයක්.  එහි ගල් සියුම් අයුරින් වැද්දූ සලකුණු පවා තිබෙනවා.
ඕලන්ද පිඟන් කැබලි, දුම් පයිප්ප කැබලි, ඊයම් මූනිස්සම්, උළු කැබලි, මධ්‍ය කාලීන අවධියට අයත් කාසි, වළං කැබලි , කම්මල් ඇණ ආදී අවශේෂ මින් හමුවුණා.
සීතාවක රජ මාලිගය  මතු වූ බව ජනමාධ්‍ය මගින් දැනගත් පාසල් සිසුන් ප්‍රදේශවාසීන්  මෙන්ම දුර බැහැර  නරඹන්නෝ  පවා මේ වෙතට ඇදී එති. ඔවුන්ගේ අරමුණ එතෙක් සාහිත්‍ය මූලාශ්‍රවලින්  හා ජනකතාවලින් අසා තිබූ පෘතුගීසීන් බියපත් කළ සීතාවක රාජසිංහ රජු වාසය කළ මන්දිරය හැබැහින්  දැක ගැනීමය. ඓතිහාසික කතා පුවත්වලින් දැන සිටි රාජසිංහ චරිතය යම් පමණකට හෝ ස්පර්ශ කිරීමටය.
අප රජ මාලිගා ප්‍රවේශය අසල ගල්පුවරුවක හිඳගෙන සිටියෙමු. අප සිතට පිවිසියේ කඩුවක් අමෝරාගෙන පෘතුගීසීන්  පෙති ගැසීමට මුල්‍ලේරියා වෙළේ අසුපිටින් යන රාජසිංහ රුවයි. සබරගමුව පළාතේ සංචාරක ආකර්ෂණය ඉහළ නැංවීම සීතාවක මාලිගය කැණීම් නිමාකර සංරක්ෂණය කිරීම වැදගත්ය. ඒ සඳහා බලධාරීන් කඩිනම් ක්‍රියාමාර්ග ගත යුතුය.

කුසුම්සිරි විජයවර්ධන 
ඡායාරූප : කුසුම්සිරි විජයවර්ධන,හාතාගොඩ ධර්මසේන