නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
ශ්‍රී ලංකාව කුඩා බිම් ප්‍රමාණයකින් යුතු රටක්‌ වුව ද ලොව අනෙකුත් ඉපැරණි ශිෂ්ටාචාර සතු රටවල් හා සසඳන විට අද්විතීය උරුමයක්‌ සහිත ජනතාවක්‌ සිටින රටක්‌ ලෙස ඉදිරියෙන් සිටී. මේ අතර මානව ජනාවාසකරණයක පිළිබඳව අදින් වසර 125,000 ට පෙර ලැබී ඇති ප්‍රාග් ඓතිහාසික සාධකවල සිට 1815 මාර්තු මස 2 දින දක්‌වා අවධියට අයත් පුරාසාධක රැසක්‌ දිවයින පුරා විසිරී පවතී.
දිවයිනේ සියලු පුරාවිද්‍යා ස්‌ථාන හා ස්‌මාරක විධිමත් පරිදි වාර්තාගත කොට අවසන් කර නොමැති නමුත් රට පුරා විසිරී පවත්නා පුරාවිද්‍යාත්මක වැදගත්කමක්‌ සහිත ස්‌ථාන ලක්‌ෂ 3 ට ආසන්න බව දළ වශයෙන් ගණනය කොට ඇත.
මෙකී පෞරාණික උරුමය සුරැකීමේ නීත්‍යානුකූල බලය හිමි ආයතනය ලෙස පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව ඒ සඳහා කැපවී සිටී. දෙපාර්තමේන්තුව සතු සීමිත මානව හා මූල්‍ය සම්පත් ප්‍රමාණය මත දිවයිනේ ඇති පුරාවිද්‍යා ස්‌ථාන ප්‍රමාණය දළ වශයෙන් හෝ ගණනය සඳහා තවත් වසර සියයකටත්a අධික කාලයක් ගත වනු ඇත. ඒ අතරතුර, දැනට පවත්නා වේගයෙන් පුරාවස්‌තු විනාශය සිදු වුවහොත් එවිට අගනා පුරාවස්‌තු රැසක්‌ දැයට සදහටම අහිමිව පවතිනු ඇත. නමුත් අප සතු සීමිත මානව හා ශ්‍රම සම්පත් හමුවේ පවත්නා පුරාවස්‌තු සුරක්‌ෂිත කිරීම දෙපාර්තමේන්තුවට පමණක් හුදෙකලාව සිදු කළ හැකි කාර්යයක්‌ නොවේ. පුරාවස්‌තුවල සැබෑ උරුමකරුවන් ලෙස මහජනතාවගේ දායකFවය අත්‍යවශ්‍ය වේ. එසේම පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව සමඟ එක්‌ව කටයුතු කරන වෙනත් ආයතනගත නිලධාරීන්ගේ සහයෝගය අවශ්‍ය වේ.
මෑත වසර කීපය තුළ ඉතිහාසයේ අන් කවරදාකටත් වඩා පුරාවස්‌තු සොරා ගැනීමේ හා විනාශ කිරීමේ දැඩි අවදානමකට මුහුණ පා සිටී. මෙකී සංහාරය පිටු දැකීම ජාතික අවශ්‍යතාවයක්‌ සේ සලකා අප සියලු දෙනා ශ්‍රී ලාංකිකයන් ලෙස එක්‌ විය යුතු මොහොත උදා වී ඇති බව අපගේ විශ්වාසයයි. මහත් වූ අභාග්‍ය වන්නේ අද දවසේ අප විසින්ම අපගේ එකී අසහාය උරුමය වැනසීමට පෙළඹී සිටීමයි. අද වන විට මෙකී විනාශය ජාතික ව්‍යසනයක්‌ බවට පත් වී ඇති අතර කඩිනමින් පියවර නොගතහොත් පෙර කී අපගේ උරුමය නිකරුනේ වැනසී යාම නොවැලැක්‌විය හැකි වනු ඇත. මෙකී විනාශය සඳහා ප්‍රධාන වශයෙන් හේතු වී ඇත්තේ ඉපැරණි විහාරස්‌ථානවල, පැරණි ගොඩනැගිලි ආශ්‍රිතව රන්, රිදී, මුතු, මැණික්‌ වැනි වටිනා වස්‌තු තැන්පත් කර ඇතැයි යනුවෙන් ජනතාව තුළ පැතිර ඇති මිථ්‍යා විශ්වාසයන්ය.
වසර සියයකටත් අධික කාලයක් පුරාම පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව මගින් දිවයිනේ විවිධ පළාත්වල සිදු කර ඇති පුරාවිද්‍යාත්මක කැණීම් හා ගවේෂණ ඇතුළු අනෙකුත් පුරාවිද්‍යාත්මක පර්යේෂණ මගින් මෙම කට කථාවල ඇති පදනම් විරහිත බව සනාථ වී ඇත. මෙම සත්‍යතාවය කෙතරම් දුරට ජනතාව අතරට ගෙන ගිය ද එය යටපත් වී වස්‌තු සෙවීමේ තණ්‌හාවෙන් යුතුව පුරාවස්‌තු වනසා දමයි. පැරැන්නන් විහාරාරාම, දාගැබ්, ගොඩනැගිලි ඉදිකර ඇත්තේ වැඳුම් පිදුම් සඳහා මෙන්ම වෙනත් දෛනික පරිහරණ කටයුතු වෙනුවෙන්ය යන සත්‍ය පිළිගැනීමට බොහෝ පිරිස්‌ මැලි වෙතිs.
ඡේතවනාරාම රන් බණපොත, අභයගිරියෙන් ලැබී ඇති ස්‌වර්ණ පිණ්‌ඩික, ඉතා තුනී රන් තහඩු මගින් කළ කුඩා බුද්ධ ප්‍රතිමා හා කුඩා කරඬුq කීපයක්‌ හැර රත්‍රංවලින් නිපදවූ බුද්ධ ප්‍රතිමා, සෙම්බු, සතුන් හෝ රත්‍රං කුට්‌ටි මෙතෙක්‌ හමු වී නොමැති බව අවධාරණය කර සිටිමු. දාගැබ් තුළ නිධන් වස්‌තු තැන්පත් කිරීමේ සම්ප්‍රදායක්‌ තිබූ බව සත්‍යයකි. නමුත් මෙසේ තැන්පත් කළේ අෂ්ඨ මංගල සංකේත, ධාතූන් වහන්සේලා, කුඩා බුද්ධ ප්‍රතිමා, බෝධි සFව ප්‍රතිමා, දේවතා රූප වැනි අභිචාර විධි සඳහා උපයෝගී වූ ද්‍රව්‍ය මිස රන්, රිදී, මුතු, මැණික්‌ වැනි වස්‌තු සම්භාරයන් නොවේ.
මේ වන විට හමු වී ඇති රනින් කර ඇති කුඩා බුද්ධ ප්‍රතිමා කීපය ද කඩදාසියක තරම් ඝනකමැති ඉතා තුනී රන් තහඩු නවා නිමවා ඇත. ඝන වාත්තු ක්‍රමයට රත්‍රං වලින් බුද්ධ ප්‍රතිමා, දේව ප්‍රතිමා ඇතුළු වෙනත් දේ නිර්මාණය කිරීමේ සම්ප්‍රදායක්‌ නොවීය. සැබවින්ම දඹරන් ප්‍රතිමා යනු මුළුමනින්ම මිථ්‍යාවකි. රත්‍රං ලෝහයෙහි දැඩියාව ඉතා අඩු බැවින් ප්‍රතිමා හෝ වෙනත් ඕනෑම භාණ්‌ඩයක්‌ තැනීමේදී තඹ, සින්ක්‌ වැනි වෙනත් ලෝහ යම් ප්‍රමාණයකට එක්‌ කළ යුතු වේ. මෙතෙක්‌ හමූ වී ඇති බුද්ධ ප්‍රතිමා ඇතුළු අනෙකුත් නිර්මාණ ලෝකඩ වැනි බාල ලෝහයකින් නිමවා රත්‍රං ආලේප කර ඇති ඒවා ය. බොහෝ පිරිස්‌ මෙබඳු රන් ආලේපිත ප්‍රතිමා සොරා ගොස්‌ රත්‍රං නොවන බව දැන එක්‌කෝ මහ මග දමා යති. නැතිනම් නීතියේ රැහැනට හසු වී දඬුවම් විඳිති.
තවත් වැදගත් කරුණක්‌ වන්නේ ගල් උණු කිරීම, දිය කිරීම සිදු කරන බෙහෙත් වර්ග ඇති බවට වූ මිථ්‍යා අදහසයි. අතීතයේ මුතුන් මිත්තන් කටුව හා මිටිය උපයෝගී කරගෙන විස්‌මිත නිර්මාණ සිදු කළා මිස බෙහෙත් ද්‍රව්‍ය යොදා ගල් මොලොක්‌ කොට මූර්ති කැටයම් හා අනෙකුත් ශෛලමය නිර්මාණ නිමවා නැත. මේ බව අපට හමු වන අඩක්‌ නිම කළ කලා නිර්මාණ වලින් ප්‍රතීsයමාන වේ. එසේ ම ලොව අනෙකුත් කවර ශිෂ්ටාචාරයක හෝ මෙබඳු බෙහෙත් වර්ග යොදා ගත් බවට පිළිගත හැකි සාධක අනාවරණය වී ද නැත.
එසේම ගල්වල කොටා ඇති විවිධ සලකුණු නිධන් වස්‌තු පිළිබඳ හඳුනාගැනීම් සලකුණු ලෙස ඇතැම් අය විශ්වාස කෙරේ. නමුත් සැබවින්ම මේවා කඩ ඉම් සළකුණු මිස නිධන් වස්‌තු සළකුණු නොවේ. ප්‍රායෝගිකව සිතා බලන විට වුව ද යමෙකු තම වස්‌තුව තැන්පත් කොට ඒ මත කාටත් පෙනෙන පරිදි ප්‍රසිද්ධ සළකුණු තැබුවේ යෑයි පැවසීම ද විහිළුවකි. පණ්‌ඩුකාභය රජු ගම් 10,000 ක මායිම් සලකුණු කළ බව වංශ කථාවන්හි සඳහන් වේ. එසේම කලින් කල විවිධ පාලකයින් විසින් ග්‍රාම සීමා, රාජ්‍ය පාලන සීමා නිර්ණය කිරීම සඳහා මෙසේ එකිනෙකට වෙනස්‌ සංකේතයන්, හඳුනා ගැනීමේ සළකුණු ලෙස කොටා ඇත. නමුත් මෙම සළකුණු නිධන් වස්‌තු පිළිබඳ ඉඟි සපයන සළකුණු ලෙස සලකා මෙකී පැරණි මායිම් සළකුණු කඩා බිඳ විනාශ කර දමති.
තම තමාතේ පෞද්ගලික කැමැත්ත පරිදි තම වස්‌තුව අවශ්‍ය විටක සඟවා තබා ගැනීමට අද මෙන්ම එදා ද නීතියෙන් බාධාවක්‌ නොවීය. නමුත් මෙම සැඟවීම වෙනුවට ප්‍රසිද්ධ සළකුණු සහිතව තැන්පත් කිරීමක්‌ සිදු නොවූ බව අවධාරණය කර සිටිමු. තව ද අවධාරණය කළ යුතු අනෙක්‌ කරුණ වන්නේ නටබුන් ගොඩනැගිලි, සඳකඩපහන්, සෙල් ලිපි, ඇතුළු පුරාවිද්‍යා නටබුන් ආශ්‍රිතව සාමාන්‍ය ජනතාව විශ්වාස කරනු ලබන ආකාරයේ වටිනා නිධන් වස්‌තු නොමැති බවයි.
පුරාවස්‌තු වනසන්නන් කෙතරම් දුරට මේ සම්බන්ධව මුලා වී ඇත් ද යත් ස්‌වභාවිකව පිහිටා ඇති ගල් තලාවන්හි ගල්වල වර්ණය, ස්‌වභාවික පැලුම් පහරවල් (පැරැන්නන් ගල් කැඩීමේදී ගලේ පැලුම් පහරවල් ලෙස වටහා ගත් පැලුම් රටාවන්) මෙන්ම ගල දිරාපත් වීමේදී ඇති වන ස්‌වභාවික රටාවන් වස්‌තු තැන්පත් කොට අලවන ලද පාරවල් ලෙස මුලාවට පත් වී සිටී. මේ සම්බන්ධ කෙතරම් මිථ්‍යාවෙහි ඇලී සිටී ද යත් නිධන් වස්‌තු ගැනීම සඳහා වටිනා මිනිස්‌ ජීවිත බිලි පූජා උදෙසා විනාශ කිරීමට ද ඇතැමුන් පෙළඹී සිටී.
අනෙක්‌ කරුණ නම් Ñනිධන් වදුල වටා ගෙතී ඇති මිථ්‍යා කථාන්දරයන් ය. මෙම නිධන් වදුල නැමැති ග්‍රන්ථය කිසිදු විද්‍යාත්මක පදනමකින් තොර හුදෙක්‌ම ජන කතා එකතුවක්‌ පමණි. පුරාවස්‌තු විනාශයන් සම්බන්ධව සිදු වන වැටලීම් මගින් අත්අඩංගුවට පත් වන පුද්ගලයන් අතර බොහෝ විට කට්‌ටඬියන් යෑයි කියා ගන්නා පුද්ගලයකු ද වේ. ඇතැම් විට හමු වී ඇති නඩු භාණ්‌ඩ අතර මෙකී නිධන් වදුල යෑයි පැවසෙන පුස්‌කොළ පොතක්‌ ද වේ. පරීක්‍ෂා කිරීමේදී මේවා එක්‌කෝ වෙද පොත් ය. නැත්නම් යන්ත්‍ර මන්ත්‍ර ගුරුකම් පිළිබඳ පොත් හෝ ආගමික ග්‍රන්ථයන්ය.
පුරාවස්‌තුවලට මිලක්‌ නියම කළ නොහැකිය. එබැවින් අප නිතරම පුරාවස්‌තු අමිල යෑයි කියන්නෙමු. එසේ පවසන්නේ පුරාවස්‌තුවක කෞතුක වටිනාකම මිල කළ නොහැකි වන බැවින් මිස එහි ආර්ථික වටිනාකම සලකා නොවේ. පුරාවිද්‍යාඥයින් ලෙස අපට, ඇසට නොපෙනෙන පරාග, ඩයටම් ආදියේ සිට රන්, රිදී ප්‍රතිමා හෝ වෙනත් අතිශය වටිනාකමකින් යුත් යෑයි පැවසෙන භාණ්‌ඩයක්‌ යෑයි කියා කිසිදු වෙනසක්‌ නැත. අපට වැදගත් වන්නේ පුරාවස්‌තුව අනාවරණය කරන තොරතුරු මිස එය නිර්මිත මාධ්‍ය නොවේ. ඕනෑම පුරාවස්‌තුවක සැබෑ අයිතිකරුවන් වන්නේ එකී පුරාවස්‌තුව අයත් සමාජයයි. එයට හේතුව එම පුරාවස්‌තු මගින් පුරාවස්‌තුව අයත් සමාජයේ පැතිකඩක්‌ පෙන්නුම් කරන බැවිනි. එබැවින් පුරාවස්‌තුවක වටිනාකම වැඩි වන්නේ ද පුරාවස්‌තුව අයත් සමාජය තුළ පවත්නා විටයි. මේ නිසා අප ජනතාවගෙන් උදක්‌ම ඉල්ලා සිටින්නේ පුරාවස්‌තු පිළිබඳ පවත්නා මිථ්‍යා මතවාද කෙරෙහි වසඟ නොවී බුද්ධිමත්ව හා විචාරශීලීව පුරාවස්‌තු දෙස බලන ලෙසය.
උදේනි වික්‍රමසිංහ
2012 ජුලි 18 බදාදා දිවයින
